هیناماتسوری (به ژاپنی: 雛祭り Hinamatsuri) یا جشن عروسک‌ها یا جشن دختران یکی از جشن‌های رایج در کشور ژاپن است که به شکرگزاری رشد و سلامتی دختران اختصاص دارد. این جشن هر ساله در روز سوم ماه مارس سومین ماه میلادی برگزار می‌شود.
تاریخچه هیناماتسوری
در زمان‌های قدیم مردم ژاپن اعتقاد داشتند که عروسک‌ها دارای قدرت ارواح پلید هستند. هیناماتسوری ریشه در یک مراسم قدیمی‌تر ژاپن به نام شناور کردن عروسک‌ها یا هیناناگاشی (雛流し, doll floating) دارد. در دوره هی‌آن (سال‌های ۷۹۴ تا ۱۱۸۵ میلادی) عروسک‌های کاغذی بر روی قایق گذاشته شده و این قایق بر روی رودخانه‌ها شناور می‌شد تا به دریا برسد، ظاهراً بدین روش مردم خود را از شر بلاهای ارواح بد حفاظت می‌کردند. به علت گیر کردن عروسک‌ها در تور ماهیگیری و دیگر مشکلاتی که این رسم برای ماهیگیران بوجود آورد. بین مردم رسم شد که عروسک‌ها را در دریا شناور کنند و پس از پایان مراسم و رفتن تماشاگران، قایق‌هایی که عروسک‌ها در آن قرار داشتند، از آب خارج می‌شد و در معابد عروسک‌ها سوزانده می‌شد.
در دوره ادو بین عروسک دختربچگان و عروسکان تزئینی و مراسم آیینی پیوند برقرار شد و رسم چیدن عروسک‌ها جهت تزئین در ماه مارس در تمام کشور رواج پیدا کرد و روز برگزاری این جشن در ژاپن تعطیل عمومی اعلام شد. به تدریج عروسک‌های این جشن در بین فهرست کالاهای جهاز عروسان اشراف وارد شد و همین به رونق بیشتر عروسک‌سازی و ساختن عروسک‌های لوکس منجر شد. در دوره میجی تعطیلی روز هیناماتسوری منسوخ شد.
در سال ۲۰۱۶ در این روز گوگل به این مناسبت گوگل دودل را تغییر داد.
چیدمان عروسک‌ها:
- در ردیف نخست دو عروسک دای ری بی نا نمادی از امپراتور ژاپن او دای ری ساما و ملکه ژاپن اوهینا ساما قرار می‌گیرند. در پشت این دو عروسک معمولا صفحه‌ای طلایی قرار می‌دهند. مردم بین عروسک‌ها لوازم جانبی شناخته شده‌ای به عنوان تزیین قرار می‌دهند و این طبقه را اغلب با فانوس ابریشمی و شکوفه‌های گیلاس و آلو مزین می‌کنند.
- در ردیف دوم سه عروسک خدمت گزار زن قصر به نام سان- نین- کانجو قرار می‌گیرد. هر سه عروسک اشیایی را در دست می‌گیرند. دو عروسک سمت راست و چپ به حالت استاده قرار می‌گیرند و عروسک وسط به حالت نشسته است. بین این سه عروسک معمولا پایه‌ای به نام تاکاتسوکی قرار می‌دهند که بر روی آن شیرینی هیشی موچی می‌گذارند، این شیرینی به شکل لوزی است و برای مردم اعتقاد بر نماد باروری را دارد. موچی از چند لایه (هر یک از رنگ های مختلف) ساخته شده است. این رسم از دوره ادو در سال ۱۸۶۸-۱۶۰۳ میلادی رایج شده است.
- در ردیف سوم پنج عروسک نوازنده مرد به نام گو- نین- بایاشی همراه آلات موسیقی ویژه ظاهر می‌شوند. آلات موسیقی که ۴ عروسک از سمت چپ در دست خود دارند، درام کوچک، طبل بزرگ، درام دستی و فلوت می‌باشد. عروسک پنجم نیز یک خواننده است.
- در ردیف چهارم وزیر چپ و وزیر راست قرار می‌گیرند. سطح چهارم تا حد زیادی به کار با سیاست مربوط می‌شود. دو عروسک به نمایندگی از وزرای دایجین قرار داده می‌شود. وزیر سمت راست به عنوان فردی جوان و وزیر سمت چپ به عنوان مردی سال‌خورده نشان داده شده است. این دو عروسک در سطح سیاسی، موقعیت مقابل به وضع خود را داراست.
- در ردیف پنجم سربازان هستند. شامل سه عروسک سامورایی که شغل آنان حفاظت از امپراتور و ملکه است.
- در ردیف ششم و هفتم انواع مبلمان، ابزارها، واگن‌های حمل، ارابه و وسایل نقلیه، کجاوه، مجموعه‌ای از جعبه‌های غذایی لاکی تو در تو، ظروف مورد استفاده در مراسم چای، گاو نر در حال کشیدن کالسکه یا سبد گل که بسیار مورد علاقه اشراف دوره هی‌آن بوده است، در شکل مینیاتوری قرار داده می‌شوند.
