آشنایی با ژاپن و ملت و فرهنگ آن – بخش اول

ژاپن سرزمین طلوع آفتاب، کشور سامورایی‌ها،کشوری با پیشرفته‌ترین تکنولوژی و درخشان‌ترین فرهنگ و آیین و مناسک است. ژاپن مکانی پر رمز و رازو سرشار ازجذابیت‌های اسثنائی است.چه چیز خاصی آنجا نهفته است؟!

منابع رسمی ومتون بیادگار مانده چین به ژاپن از گذشته های دور اشاراتی داشته اند. چینــــی هابه ژاپن سرزمین وا(wa ) خطاب می کردند،ودرسال اول پیش از میلاد به حضور طوایف متعددی در ژاپن اشاره کرده اند .بین سدۀ اوّل ودوّم میلادی ،سفرای از ژاپن به دربار های چین میرسیدند.
ویک سفیر در سال۵۷ میلادی به دربار امپراتوری چین از خاندان هان(Han) به نــــــام کوانگ واKuang-Wa)) وارد شده بودهاست . ماهیخواری یکی از عناصراصلی زندگانی ژاپنــــــــــــی هادرمقطع اولین ارتباط آنها با چین باستان بوده. در پایان سدۀ هفتم میلادی بود که ژاپنی ها نام کشور خود را از وا(Wa) به نیپون (Nippon) تغییر دادند.
ژاپنی‌ها به کشور خود، نیهون (にほん (Nihon می‌گویند. نیهون از دو واژهٔ NICHI (که به صورت هی Hi نیز تلفظ می‌شود) و HON تشکیل شده‌است. NICHI یا Hi به معنای خورشید و روز است و HON یعنی ریشه و آغاز، چرا که ژاپن اولین سرزمینی است که خورشید در آن طلوع می‌کند و روز از آنجا آغاز می‌شود به آن سرزمین آفتاب یا سرزمین آفتاب تابان می‌گویند. در زبان ژاپنی این نام نیپون Nippon (にっぽん) نیز تلفظ می‌شود.

ژاپن دربرگیرنده مجمع الجزایری است که در شرق آسیا و بین اقیانوس آرام و دریای ژاپن واقع شده است. حدودا شامل ۳۰۰ جزیره می‌شود که بزگ ترین این جزیره‌ها هونشو، هوکایدو، کیوشو و شیکوگو نام دارند. ژاپن کمی ‌از کالیفرنیا کوچکتر است.
ژاپن کشوری کوهستانی و بیشتر جزیره‌های آن آتشفشانی هستند؛ به خاطر همین کشوری زلزله خیز به شمار می‌آید و درسال حدود ۱۵۰۰ لرزش داریم که اکثر آنها هم منجر به زمین لرزه می‌شود
ژاپن حدود ۱۲۸ میلیون نفر جمعیت دارد و بزرگترین منطقه یعنی توکیو که شامل شهر پایتخت توکیو و چند استان دیگر می‌شود یکی از بزرگترین پایتختهای جهان بوده که بالغ بر ۳۰ میلیون نفر جمعیت دارد.

در یک کتاب چینی به نام Book of Han برای اولین بار نام ژاپنی‌ها آورده شده است.
طبق گزارشات چینی‌ها از سه دوره پادشاهی، قدرتمندترین پادشاه این مجمع الجزایر در قرن سوم یاماتایی کوکو نام داشته و براساس یک افسانه امپراطور جیمو در ۱۱ فوریه سال ۶۶۰ قبل از میلاد ژاپن را کشف کرده و او اولین امپراطور ژاپن به شمار می‌آمده. البته این داستان کاملا نمادین است.
تاریخ ژاپن بسیار درخشان و سرشار از لحظه‌های هیجان انگیز است. این تاریخ یکی از متنوع‌ترین و منحصر به فرد ترین فرهنگها در سراسر جهان را خلق کرده است.
ادوار تاریخی ژاپن شامل ،دورۀ دربار یاماتو که شامل دوره اصلاحات تایکا ، والگو گرفتن از تمدن چین است.
دورۀ نارا یا عصر اشرافیت، دورۀ هیان ،توسعه تمدن بودائی بر آمدن رزمندگان سامورایی دورۀ کاماکورا عصر ملوک الطوایفی در ژاپن در این دوره ایستادگی سامورایی ها در مقابل مغولان ونهضت کمو را شامل می شود.
دورۀ حکومت لشکری آشیکاگا ، که شامل دوره های نامبو کوچوئ، وموروماچی است .
دورۀ اتحاد از ۱۶۰۰_۱۵۷۳ میلادی عروج سردارن سه گانه .
دورۀ ادو (توکوگاوا) که شامل استقرار حکومت لشکری و جامعه طبقاتی ، تحریم مسیحیت وبریدن ژاپن از دنیای خارج است و پایلان حکومت سپهسالاری.
دورۀ انقلاب میجی ، که از ۱۸۶۸ آغاز گردید و منجر به ورود ژاپن به دو جنگ جهانگیر اول و دوم گردید.
اما بطور کلی می توان تاریخ ژاپن را به چهار دوره تقسیم کرد.

در روز ۲۲ بهمن، که برابر تقویم باستانی ژاپن روز آغاز بهار است، بسال ۶۶۰ پیش از میلاد «جیمو تنو» (امپراتورجیمو) نبیره «نینگی_ نومیکوتو» در یاماتو(ایالت کنونی نارا) به تخت پادشاهی نشست و او نخستین امپراتور ژاپن بود.
در این دوره آئین بودائی در این کشور رخنه کرد و بسرعت انتشار یافت، عامل اصلی پیشرفت آن ، تبلیغ بی آزار ومسالمت جوئی وپرهیزگاری واطاعت وانقیاد نسبت به حکومت بود. زمانیکه ملکه سویکو بر این کشور سلطنت می کرد نایب السلطنه او موسوم به امیر شوتوکو_تیشی که مدت ۲۹ سال (۶۲۱-۵۹۲ م) زمامدار واقعی ژاپن بود در ترویج آئین بودا کوشش کرد به کمک وی معابدبسیاری در سراسر ژاپن برای عبادت بودا ساخته شد . مساعی او در این راه بحدی بود که بوی لقب آشوکای ژاپن دادند.
در سال ۶۴۵میلادی شورش عظیمی در ژاپن بر پا شد که در تاریخ این کشور بنام اصلاح بزرگ از آن یاد می شود ، دو تن از شورشیان باسامی کامتاری وامیر ناکا قدرت را قبضه کردند و سرانجام امیر ناکا تحت عنوان سلطان تنجی به سلطنت رسید ووحدت کشور را ایجاد کرد و بر خلاف گذشته که سلطان فقط ریاست قبایل را داشت امیر ناکا مرکزیت ایجاد کرد و به حکام ایالات و ولایات دستور داد که خراج مقرره را بپردازند . بدین ترتیب دوره سیاسی تاریخ ژاپن سپری گردید ودوره امپراتوری آغاز شد.

سلطان تنجی را باید موئسس این دوره ژاپن دانست وی با قدرت وشوکت حکومت کرد، شهر کیوتو پایتخت ژاپن در دوره امپراتوری به عظمت رسید، برخی از سلاطین این دوره بعلت گرایش آئین بودا و تعصب در این دین دست از زندگی پر جلال وشکوه برداشتند.
یکی از سلاطین این دوره یوزی نام داشت که به علت هوسرانی وکشتار بیرحما نه مردم وزجر آزاری که نسبت به آنان روا میداشت بی شباهت با نرون امپراتور روم نبود.
سرانجام مردم بر وی شوریدند و اورا از سلطنت خلع کردند. در دورۀ امپراتوری فرهنگ وهنر چین نفوذ بسیاری در ژاپن پیدا کرد. ژاپن در این دوره بسرعت رو به ترقی نهاد. تمول بسیار موجب فساد وهرج ومرج گردید ، بیعدالتیT دزدی و راهزنی افزایش یافت خاندان های بزرگ امپراتوری را آلات دست خود کردند. حکومت امپراتوری جای خود را به حکومت شوگونی داد.

عصر ملوک الطوایفی یا دوران شوگون ها:

از سدۀ دوازدهم در سرزمین ژاپن دوره ملوک الطوایفی آغازگردید . وامپراتوری رو به افول نهادو شوگون ها که به معنی سردار یا سرداران است تا نیم اول قرن نوزدهم برژاپن بصورت مستبد حکومت کردند.
اولین شوگون یوروتومو بود پس از وی خاندان هوجو قدرت را در دست گرفتند یکی از افراد این خاندان بنام توکی مون قوائی را که از جانب قوبیلای قاآن امپراتوری مغولی یوان چین به تحریک کره ایها به ژاپن حمله کرده بودند در هم شکست وحملات بعدی را دفع کرد.خاندان هوجو در جدال قدرت در داخل حاکمیت را به خاندان آشیکاکا واگذار کرد.درسال ۱۵۷۳ .م. سه نفر که ویل دورانت آنان را بعنوان دزدان دریای یاد کرده خاندان آشیکاکا را برانداختن نام یکی از سه تن که موفق شد حکومت شوگونی تشکیل دهد توکوگاوا وا ایه یاسو بود حکومت پر قدرت آنان تا سال ۱۸۶۸ ادامه داشت. در این دوره آئین مسیحی بوسیله یکی از مبلغان ژزوئیت (یسوعی) بنام فرانسیس گزاویه در ۱۵۴۹.م. در ژاپن اشاعه پیدا کرد در زمان خاندان توکوکاوا پایتخت از کیو تو به شهر یدو (توکیو)منتقل شد وچون مسیحیت در ژاپن پیروان بسیاری یافت وامکان داشت مذاهب بومی و قدیمی را مورد تهدید قرار دهد به فرمان ای یاسو از تبلیغ آن جلو گیری کردند ودروازه های مملکت را بروی پرتغالی ها بستند.

خاندان توکوکاوا در سدۀ نوزده میلادی نفوذ وقدرت خود را در ژاپن از دست داد. مردم این کشور که خود را در انزوا می دیدند واز مسافرت بکشورها محروم بودند بغض وکینه زیادی باین خاندان شوگونی پیدا کردند تحولات با ورود آمریکائیها به ژاپن روند دیگری پیدا کرد در سال ۱۸۳۷ .م. یک فروند کشتی آمریکائی ژاپنی های یک کشتی غرق شده را نجات دادند وآنان را به یدو مرکز حکومت شوگونی بردند اما در آنجا با توپ های آماده شلیک مواجه شدند. وناچار به عقب نشینی گردیده اند.در سال ۱۸۴۹.م باز تلاش به گشودن بنادر ژاپن کردند ولی باز موفق نشدند آمریکائیها در سال۱۸۵۳.م. چهار فروند کشتی آمریکائی بفرماندهی دریا سالا ر کمدئر پری بدون اعتنائ به ممانعت ژاپنی ها در آبهای ممنوع الورد این کشور وارد شدندو مدتی در آنجا اقامت کردند درسال ۱۸۵۴ .م. باردیگردریادار پری با ده کشتی توپدار به آبهای ژاپن وارد شد وبه دولت امپراتوری پیغام دا د باید بنادر خود را بگشایند و با آنان روابط سیاسی بر قرارکنند. ونتیجه آن معاهد کاناکاوا شد.ورود خارجی ها وانقلاب ۱۸۶۸ مردم ژاپن را از خواب انزوا بدر آورد.

پس از برکناری و استعفای شوگون امپراتور جدید که موتسو هیتو یامی جی نام داشت در سال ۱۸۶۸ .م. بقدرت رسید.و شروع به اصلاحات اساسی در ژاپن کرد ومقام امپراتوری تا مرحله خدایی بالا برد. پایتخت را از کیوتو به یدو که نام توکیو به معنای پایتخت شرقی است را بخود گرفت انتقال داد در ائین شینتو تغییراتی داد راه آهن وخطوط تلگراف کشیده شد ارتش نوئین با نظام وظیفه برقرار گردید.گروهی از جوانان را برای فرا گیری وکسب فرهنگ جدید به کشورهای اروپایی اعزام کرد.چند تن از افسران مهندسان و حقوقدانان اروپایی را به ژاپن دعوت کرد.آمریکائی ها در تربیت جوانان ژاپنی سعی بلیغی نمودند.ژاپن پس از مجادله برسر کره وپیروزی در آنجا به مصاف روسیه تزاری رفت . روسیه در ۱۹۰۵.م. از دولت ژاپن شکست خورد واین شکست موجب انقلاب ۱۹۰۵.م. روسیه گردید.
ژاپن در جنگ جهانی اول ایالت شانتونگ چین را که در اختیار آلمان بود بتصرف در آورد و بر مستعمرات این کشور در اقیانوس کبیر دست یافت. در این زمان ژاپن از لحاظ عقیده سیاسی به دو گروه تقسیم می شدند عده ای از آنان آزادیخواه بودند به هیچ وجه میل نداشتند که کشورشان با نیروی نظامی و قوه قهریه به اشغال ممالک دیگر بپردازند، دسته دوم بر عکس معتقد بودند که جزایر ژاپن کافی برای ملت پیشرفته و مترقی ژاپن نیست بلکه باید با تسخیر سرزمین های دیگر بر وسعت ژاپن افزود.
بحران اقتصادی ۱۹۲۹.م. که تجارت ابریشم ژاپن را دستخوش فنا کرده بود بنفع طرفداران قدرت نظامی تمام گردید. ژاپنی ها دو سال بعد ۱۹۳۱.م. بر منچوری چین دست یافتند. ژاپنی ها در ۱۹۳۹.م. به هند وچین تاختند. وبر این خطه دست یافتند، در ۱۹۴۱.م.که یکسال از جنگ جهانی دوم می گذشت دول آلمان ایتالیا و ژاپن متحد شدند تا قوای خود را علیه متفقین به کار اندازند.ژاپن بدون علام قبلی به پرل هاربر حمله کرد وخسارت شدیدی به آمریکائیان زد. این اقدام ژاپن موجب گردید. تا آمریکائیها با تمام قوائی خود وارد جنگ گردند. ژاپنی ها بعد از پر هاربر به اندونزی وسنگاپور حمله کردند وپیروزیهای درخشانی بدست آوردند. اما نتایج جنگ در اروپا به ضرر متحدین تمام شد و آلمان هیتلری در ۱۹۴۵.م. سقوط کرد آمریکائیان با توافق شوروی سابق با پرتاب دو بمب اتمی در شهرهای هیروشیما وناکازاکی ژاپن را وادار به تسلیم کرد. دولت ژاپن در ۱۴ اوت ۱۹۴۵.م. تسلیم متفقین شد .
و دو سال بعد از جنگ جهانمی دوم ۱۹۴۷.م. قانون اساسی ژلاپن به تصویب رسید. ژاپن پس از رهای از جنگ سیاست مسالمت آمیز در پیش گرفت در ۱۹۵۶.م. به عضویت سازمان ملل متحد در آمدا. اقتصاد این کشور بار دیگر چندان قدرت گرفته که این کشور بدون داشتن معادن زیر زمینی به یکی از بزرگترین قدرت های جهان تبدیل گردیده است.

در باره تاریخ و نژاد مردم ژاپن ،تا چندی پیش گفته می شد که زندگی انسان در این سرزمین چندان قدیمی نیست وشاید که از ۵۰۰۰ سال بیشتر نباشد. اما اکنون باستانشنان ژاپنی گمان دارندکه زندگی انسان در این سرزمین بسیار بیش از اینست ودیر زمانی پیش از پدید آمدن سفالگری، مردمی در این جزایر زندگی می کردند، اما دانسته نیست که مهاجران اولیه از سرزمین آسیا یا از جزایر دیگر به این سرزمین آمده بودند.
بنا به یک فرضیه،ظروف سفالین که نشانۀ تمدن مردم اولیۀ ژاپن است بیش از ۱۰۰۰۰ سال پیش از میلاد در ژاپن ساخته شد.
ریشه های نژاد مردم ژاپن در هم ومبهم است . تنها چیزی که روشن است آنکه پیش از رسیدن ژاپنیان به این سرزمین نژادهای دیگری با مشخصات مختلف در آنجا می زیستند .یکی از این نژادها آینو است که با وجودخطرهای بسیار تاکنون باقی مانده است.آینوها از نوع مردم قفقازی با پوست سفید و ریش انبوهند وتوتم آنان خرس است وزندگی ایشان شبیه زندگی شکار چیان وماهیگیران است . انان قرن ها در شمال مجمع الجزایر ژاپن چیره بودند. ولی اینک منحصر به گروه اندکی شده اند که در هوکائیدو زیست می کنند.
نژاد ژاپنی راترکیبی از عناصر وتیرهای چندگانه از بخش های مختلف آسیا دانسته اند. می گویند که مردم ژاپن درآغاز از ۹ تیرۀ نژادی گوناگون ساخته شدند، یا دست کم از سه تیره یعنی مغولی، مالایی_ پولینزی ومردم جزایر اقیانوس ارام ، وآینو ها در شمال ژاپن. از زمان باستان تیره های گونگون از جزایر دریای جنوب یا قاره آسیا به ژاپن مهاجرت کرده وبا دیگر ساکنان اینجا آمیخته اند. (دکتر شاهین پهنا دایان)
فرضیه ای هم در بارۀ آمدن اقوام آریای در روزگار باستان واز قارۀ آسیا به ژاپن وجود دارد.
ژاپن اینک برنامۀ تحقیقات علمی وسیعی تدارک دیده است تا با بهر برداری از پیشرفتهای باستا نشناسی و حیات شناسی ودیگر زمینه های دانش بشری، راز رمز پیشینۀ جغرافیایی وزندگی انسان در این سرزمین را بیابد.

وضعیت سیاسی ژاپن
در حال حاضر ژاپن یک کشور پادشاهی است که برمبنای قانون اساسی اداره می‌شود و اما در آنجا قدرت پادشاه بسیار محدود شده است. درحقیقت پادشاه مقامی‌تشریفاتی دارد که مقامش به عنوان “سمبل یک کشور و سمبل اتحاد مردم” تعریف شده است. درحالیکه حاکمیت مطلق به مردم ژاپن تفویض شده است، قدرت توسط نخست وزیر ژاپن و سایر اعضای منتخب Diet (مجلس ژاپن) حفظ می‌شود.

دین ومذهبشینتو عقیده و ایمان بومی ژاپنی هاست . یکی از اعتقادات اساسی دین شینتویی این است که همه خدایان یا ارواح ، همه مردم و همه طبیعت جملگی از پدر و مادر واحدی متولد شده اند . بدین خاطر است که همه اشیا ، چه آن هایی که دیده می شوند و چه آن هایی که از نظر ها غایب اند ، دارای طبیعتی الهی می باشند . نتیجه عملی چنین اعتقادی این است که یک شخص ژاپنی می تواند خود را یک بودایی ، مسیحی و یا پیرو یکی از ۳۷۵ گروه مذهبی که امروزه در ژاپن یافت می شود دانسته و در عین حال نیز خود را همچنین یک نفر شینتو قلمداد کند .
دین شینتویی ، به خلاف اکثر مذاهبی که در کتاب حاضر شرح داده ایم ، هیچ بنیانگذار تاریخی ، متون مقدس دینی و یا اصول جزمی و دگم خاصی ندارد . همه مردم ژاپن ، از لحاظ تولدشان شینتو می باشنذ . این دین در اساس ترکیب و مخلوطی از انواع و اقسام روحیات ، نگرش ها و تفکراتی است که در زندگی مردم ژاپن و نحوه برخورد ایشان با جهان خارج به صورت ضروریات در آمده اند . آن طور که سوکیو اونو می گوید ، دین شینتویی عبارت است از : هم یک اعتقاد شخصی به کامی و هم یک زندگی اجتماعی بر مبنای طرز فکر کامی است ، چیزی که در طی قرون و اعصار از به هم پیوستن و تداخل تأثیرات نژادی و فرهنگی گوناگون ، اعم از بومی یا خارجی ، که جملگی درهم رفته و تحت نظارت خاندان سلطنتی صورت واحدی پیدا کرده اند ، به وجود آمده است .

اصطلاح شینتو از مجموعه دو حرف – کاراکتر چینی به وجود آمده است : یکی شد ن به معنای (خدایان) یا ( ارواح) و دیگری تائو به معنای(راه ) . بدین ترتیب شینتو به معنای( راه خدایان ) می باشد . واژه ی چینی شن را معادل واژه کامی دران ژاپنی دانسته ااند ، که آن نیز معمولا به همان صورت ( خدایا) یا ( ارواح) ترجمه می شود . اما تعریف روشن کامی و یا ترجمه کافی آن به انگلیسی ، غیر ممکن است . کامی شامل همه آن چیز های دیدنی است که مستعد رشد و احیا یا تجدید حیات می باشند و نیز شامل پدیده های طبیعی نظیر خورشید ، ماه ، رودخانه ، درختان ، کوه ها ، پاره ای حیوانات و ارواح نیاکان است . ارواح گذشتگان مشتمل بر ارواح در گذشتگان از خانواده سلطنتی ، اعضای خانواده در گذشته ، افراد بر جسته ، رهبران قبایل و طوایف و قهرمانان ملی است ، به علاوه تمام کسانی که به خاطر علت های شرافتمندانه ای جان خود را در ژاپن باخته اند .

داستان آفرینش:

افسانۀ آفرینش ژاپن می گوید که در تاریخ آغاز پنج خدا،یکی پس از دیگری ، در آسمان ها پدید آمدند و بدنبال آنها هفت تبار از خدایان و الهه ها پدیدار شدند. دونسل نخستین،تک بودند، اما پنج نسل بعدی زوج،هرکدام مرکب از یک خدا ویک الهه.آخرین نسل اینان« ایزاناگی» و«ایزانامی»بودند که جزایرژاپن از آنان زاده شد.
« ایزانگی» و « ایزانامی» پس از پیدا آمدن، و بفرمان خدایان والهه های دیگر، برآستانۀ اسمان ایستادند واز آنجا نیزه ای را به ته دریا که زیر پایشان در زمین گسترده بود فرو بردند، و چون نیزه را از دریا درآوردند، قطره های آبی که از آن می چکید، جزیرۀ کوچکی در دریا ساخت. آنها به این جزیره فرود آمدند و در آنجا کاخی ساختند . ودر این کاخ بود که «ایزانامی» جزایر ژاپن را به دنیا آورد و سپس الهۀ آفتاب وبرادرش را.
افسانۀ دیگر می گوید که «ایزاناگی» و « ایزانامی» پس از خوردن میوۀ بهشتی به زمین رانده شدند. این روایت به داستان آفرینش و سرگذشت آدم در باور ادیان اینسوی شرق است.
در روایت دیگر از افسانۀ آفرینش آمده جهان هستی از میان توفان والتهاب عظیم برآمد وچون آسمان و زمین آرام گرفت، خدایان چند از عدم به عالم وجود در آمدند تا خدایی به نام «ایزاناکی» و الهه ای به نام «ایزانامی» پدیدار شدند و اینان سرزمین ژاپن را از مجموعۀ جزایر و دریاها و طبیعت واقلیم دور وبر آن به دنیا آوردند. سپس «ایزانامی»الهۀ آفتاب را زاد وپس از آن خدای ماه را که این دو در آسمان درخشان وتابان ماندند. «ایزانامی» بسیار خدایان و الهه های دیگر زاد که پسین آنها پسری بود همان «خدای خورشید» («هو_ موسوبی») که مادر بهنگام زادن این فرزند در شرارۀ او سوخت و خاکستر شد. پس «ایزاناکی» به جستجوی جفت خود که جان زندگی او بود به راه افتاد و به سرزمین ظلمات رفت، اما آنجا جز تاریکی و تباهی نیافت.
در این افسانه مایه ها و پندارهایی همانند باورهای افسانهای ایران باستان پیداست، واز میان داستان زاده شدن در آتش یا از آتش که به قصۀ سمندر، مرغ افسانه ای که از آتش زاد می شود ، مانندست، ونیز جستجو در ظلمات که در ایران نیز افسانه ای آشناست و بیشتر در بارۀ اسکندر پرداخته اندکه در پی آب حیات به آنجا رفت.
داستانهای و افسانه های ژاپنی فراوان است که در این مختصر نمی کنجد.

 

آداب ورسوم وفرهنگ ژاپن

آداب و رسوم و فرهنگ ژاپن آنقدر جالب توجه است که نمی‌توانیم برای توصیف آن کلمات مناسبی را پیدا کنیم. این فرهنگ تحت تاثیر فرهنگ آسیا، اروپا و امریکای شمالی بوده است.
هنرهای سنتی ژاپن عبارتند از: ایکبانا، اریگامی، عروسک سازی، سفالگری، اجرای مراسم سنتی مثل مراسم سنتی چای، باغبانی و شمشیربازی. مانگا را نیز نباید فراموش کنیم؛ کتاب مصور خاص ژاپنی‌ها به نام اَنمیه که انیمیشن تلویزیون و فیلم‌های بسیاری از آن تاثیر می‌گیرند.
ژاپن کشوری مذهبی است، مذهب در ژاپن به سوی بازگشت به فطرت انسان گرایش دارد و این باعث تنوع بسیار زیاد آداب مذهبی شده است.
برای مثال والدین و فرزندان طبق آیین شینتو جشن می‌گیرند، دانش آموزان قبل از امتحان دعا می‌خوانند، زوجها مراسم ازدواجشان را در کلیسای مسیحی برگزار می‌کنند و مراسم تدفین در معابد بودایی انجام می‌شود.
فرهنگ ژاپن از فرهنگ‌های مختلف بهترین‌ها را اقتباس کرده و رسم و رسوم خاص و یگانه ژاپن را به وجود آورده است.
علیرضا خانی در یاداشتی در روزنامه اطلاعات نوشت: اما آنها که گمان می‌برند شکوه تمدن ژاپن از قدرت تکنولوژیک آن برمی‌خیزد، دچار ساده‌اندیشی و سطحی‌نگری‌اند. تمدن یگانه کالایی است که مبادله نمی‌پذیرد وفقط باید در درون یک ملت «تولید» شود. اگر آن طور بودکه همه ملت‌ها با خرید فناوری متمدن می‌شدند رفتار برخی شهروندان خودمان را که سوار بر آخرین مدل خودروهای ژاپنی با آخرین فناوری آنها هستند، ببینید. قدرت فناوری خیره کننده چشم‌بادامی‌های ژاپن، به رغم همه جلال وشکوهش، «فرع»ی است کوچک بر تمدنی که این ملت آفریده است. «اصل» این تمدن را بیش از آنچه در کارخانه‌های معظم ایالت اُزاکا بتوان یافت در ویرانه‌های دلخراش ایالت فوکوشیما می‌توان دید. وقتی رفتار متمدنانه آوارگانی که از پی مخوف‌ترین زلزله‌ قرن، منظم و تمیز در صف آب می‌ایستند وبی جنجال و هیاهو و ناسزا فقط به اندازه مصرف همان روز خود، آب دریافت می‌کنند با رفتار مردمان یک کشور جهان سومی، در شرایطی کاملا عادی، مقایسه می‌کنیم، معنای تمدن نمایان می‌شود.

در همه فیلم‌ها و عکس‌های خبری که از روزهای پس از زلزله و سونامی ویرانگر ژاپن منتشر شد یک صحنه درگیری، ازدحام، هجوم، غارت فروشگاه، ولع برای دریافت کمک‌های اعطایی، بی‌نظمی و حتی فریاد و جزع دیده نمی‌شد. یکی از خبرگزاری‌ها خلاصه مشاهدات خبرنگارانش را چنین بازتاب داده است:

• صفوف منظم آب و غذا بدون هیچ حرف زننده یا رفتار خشن.
• هیچ ساختمانی در زلزله ۹ ریشتری آسیب ندید. همه خسارت‌ها مربوط به سونامی و ورود دریا به شهر بود.
• غارتگری دیده نشد. زورگویی یا از دست دیگران ربودن دیده نشد. فقط تفاهم بود.
• ۵۰ نفر از کارگران نیروگاه اتمی، به رغم نشت مواد رادیو اکتیو، با از جان گذشتگی ماندند تا به خنک کردن دستگاه‌ها ادامه دهند.
• حتی یک مورد سوگواری شدید یا زدن به سر و صورت دیده نمی‌شد. مصیبت و غم همراه با طمانینه بود.
• مردم فقط اقلام مورد نیاز خود را تهیه کردند و این باعث شد به همه آب و آذوقه برسد.
• مردم از افراد ناتوان و پیر و بیمار دستگیری می‌کردند. رستوران‌ها قیمت‌ها را کاهش دادند. یک خودپرداز بدون محافظ دست نخورده ماند.
• همه دقیقاً می دانستند باید چه کاری انجام دهند. انگار بار دومی بود که این اتفاق افتاده است!
• رسانه‌ها در انتشار اخبار محتاط و دقیق بودند. از انتشار گزارش‌های التهاب‌آفرین خودداری می‌کردند و فقط اخبار آرام‌بخش پخش می‌شد.
• هنگامی که در یک فروشگاه برق رفت، مردم اجناس را برگرداندند سرجایشان و به آرامی فروشگاه را ترک کردند.

این همان تمدنی است که بقیه محصولات و مصنوعات تمدنی، بر آن بنا شده است. سونی و پاناسونیک و هیتاچی و تویوتا و هوندا و نیسان موتورز بر این تمدن بنا شده است. چنین فرهنگ و چنان رفتار مدنی است که منجر به رشد و توسعه در همه عرصه‌ها و همه ابعاد می‌شود. زیربنای ناب تمدن یک سرزمین را باید در مواقع بحران دید. اینها را مقایسه کنید با رفتار بسیاری از هموطنان خودمان، آن هم در مواقع عادی و فراوانی و ثبات، ببینید ابعاد تفاوت را.فرق است میان مردمی که پس از جنگ ویرانگر جهانی و انفجار دو بمب اتمی در کشورش، کارگرانش در سراسر جهان نان خالی می‌خوردند و هر یک «سنت»شان را به «ین» تبدیل می‌کردند تا سرزمینشان را بسازند با قشر تازه به دوران رسیده کشورهای جهان سومی که هر یک «واحد پول ملی»‌شان را به دلار تبدیل می‌کنند تا در جهان غرب سرمایه‌گذاری کنند.
در فرهنگ ژاپنی مفهمومی بنام “گناه” وجود نداره… و اصلا” مردم با این مفهموم هیچ آشنایی ندارن… تنها مفهوم بازدارنده در اونجا، “شرمندگی” است. برا همین است که کسی که درست کارش رو انجام نمیده و پیش مردم شرمنده میشه، حتی ممکنه که دست به خودکشی بزنه، چون دیگه چیزی برای از دست دادن نداره…

تماشا کردن شکوفه‌های گیلاس یکی از رسم‌های جالب مردم ژاپن است. میلیونها نفر از آنها همه ساله بعد از ناپدید شدن آسمان گرفته و غم زده زمستان برای دیدن ‌هانامی، یا همان تماشای شکوفه‌های گیلاس دسته جمعی به پارکها و باغهای معابد می‌روند.
وقتی که در یک روز بهاری نسیم ملایمی ‌گلبرگهای سفید و صورتی به اندازه دانه‌های برف رقصان در باغ را با خود حمل می‌کند، به راحتی می‌توانیم چگونگی شور و اشتیاقی که ژاپنی‌ها برای دیدن این شکوفه‌های کم دوام با جنبه مقدس، دارند را درک کنیم.

یکی دیگر از هنرهای جذاب و هیجان‌انگیز ژاپنی‌ها کیمونو است. کیمونو و لباسهای سنتی ژاپنی‌ها به شمار می‌آیند. جنس کیمونو از ابریشم و همیشه هم بسیار گران بوده است. پوشیدن کیمونو نیاز به تمرین‌های خاص دارد. اما بی شک ارزشش را دارد. چراکه هنگام پوشیدن حس واقعا شگفت انگیزی به انسان دست می‌دهد! کیمونو لباسی بسیار دوست داشتنی است.
امروزه زنان ژاپنی در مراسم رسمی ‌و یا سنتی مثل مراسم تدفین، جشنهای عروسی و یا آیین و مناسک کیمونو می‌پوشند و به ندرت کسی در زندگی روزمره از کیمونو استفاده می‌کند. رنگ و مدل کیمونو بسته به سن و وضعیت تاهل و تجرد شخصی که آن را می‌پوشد و مراسمی ‌که در آن شرکت می‌کند متفاوت است.

حال به سراغ مراسم چای می‌رویم. مراسم چای آیینی سنتی به شمار می‌آید که در آن چای سبز (یاماتچا) آماده شده توسط استاد ماهر در محیط آرام به گروه کوچکی از مهمانان داده می‌شود. در این مراسم هر چیزی زمان و مکان خاص و دلیل ویژه خودش را دارد. چیدمان ساده گلها روی تاقچه نیز باید به گونه ای باشد که وقتی مهمانها وارد شدند همه گلها را تحسین کنند. شیرینی‌هایی که قبل از چای به مهمانها داده می‌شود با وسیله ای به اسم کوروموجی خوانده شده و این وسیله برای نشان دادن فصلهای سال طراحی شده اند.
مراسم چای مثل مدیتیشن برای حضور داشتن در زمان حال اجرا می‌شود.